Maria Dąbrowska

1.Życie

Z domu Szumska, ur. się 6.10 1889 roku w Russowie pod Kaliszem. Zmarła 19.5.1965 roku w Warszawie. Była pisarką (powieściopisarką i nowelistką) i publicystką.
Ojciec - Józef Szumski: brał udział w powstaniu styczniowym, potem zarządzał majątkiem w Russowie. Jej matka Ludomira Szumska z domu Gałczyńska była nauczycielką. Rodzeństwo Marii: Bogumił, Stanisław, Jadwiga, Helena.
Naukę rozpoczęła w szkołach kaliskich i kontynuowała w Warszawie w latach 1904-1906 na pensji Pauliny Hawelke. Jednym z jej nauczycieli był Ignacy Chrzanowski.
Mimo uzdolnień humanistycznych podjęła studia przyrodnicze w 1907 roku w Lozannie, a od 1908 w Brukseli. Tam uczęszczała też na wykłady z nauk społecznych i filozofii. W tym czasie współpracowała z czasopismami D2krajowymi "Prawdą" i "Gazetą Kaliską" - korespondencje z zagranicy. Działa w "Filarecji" oraz patriotycznej org. Polskich studentów w Belgii "Stowarzyszeniu im. Joachima Lelewela". Tam poznała Mariana Dąbrowskiego, działacza PPS. Ich ślub odbył się w lipcu 1911 roku.
W latach 1913-1914 przebywała w Londynie jako stypendystka Towarzystwa Kooperatystów - studiowała zagadnienia spółdzielności. Potem propagowała idee spółdzielności Edwarda Abramowskiego w pracach: "Finlandia, wzorowy kraj kooperacji" (1913), " Spółdzielczość zwyciężająca"(1920), "Życie i dzieło Edwarda Abramowskiego" (1925).
Od 1914 roku zamieszkała z mężem w Polsce w Piotrkowie i Lublinie. Jest redaktorką pism " Chłopska Sprawa" i "Polska Ludowa". W1917 roku zamieszkała na stałe w Warszawie. Od 1918 roku przez 6 lat pracowała w Ministerstwie Rolnictwa, później w Głównym Urzędzie Ziemskim i Ministerstwie Reform Rolnych. Od 1924 roku poświęciła się wyłącznie pracy literackiej. Po nagłej śmierci męża w 1925 roku związała się ze Stanisławem Słempowskim, publicystą i działaczem społecznym.
Po wybuchu II wojny światowej przebywała przez 2 lata na terenach zajętych przez wojska radzieckie, w Łucku i we Lwowie. Pod koniec 1941 roku wróciła do Warszawy. Po upadku powstania warszawskiego dostała się do obozu w Pruszkowie, później krótko była w Podkowie Leśnej i Zduńskiej Woli. Na początku1945 roku wróciła do Warszawy. W 1948 roku znalazła się w Komitecie organizacyjnym Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju, a w 1964 roku podpisała "List 34" w obronie wolności słowa. Brała udział w działalności Związku literatów Polskich. W 1957 uzyskała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego.

2. Twórczość

2.1. Pisarstwo przedwojenne.
Pierwsze utwory opublikowała mając 15 lat w "Gazecie Kaliskiej" (inspiracja- strajk szkolny)
Potem prace na temat spółdzielczości w latach 1913-1925.
Początek jej twórczości to 1918 rok, kiedy ukazuje się drukiem jej pierwszy zbiór opowiadań "Dzieci ojczyzny", potem w 1922 "Gałąź czereśni". Obydwa o charakterze dydaktycznym i zbyt tendencyjnym.
Przełom to rok 1924 - ukazuje się tom "Uśmiech dzieciństwa" (1923) bardzo dobrze przyjęty przez krytykę. Tom ten to liryczne, refleksyjne wspomnienia z dzieciństwa, spędzonego w wiejskim dworku. Rekonstrukcje w empatyczny sposób dziecięce emocjonalne widzenie świata.
Wielka popularność przyniosły jej utwory następne dla dzieci utrzymane w poetyce realistycznej, o spójnej wyrazistej fabule. Były to:
. Przyjaźń (1927)- dzieje chłopięcej przyjaźni, która musi przezwyciężyć różnice społeczną i opór rodziców.
. Marcin Kozera (1927)- akcja rozgrywa się w środowisku polskich emigrantów w Londynie, ukazuje proces budzenia się świadomości narodowej w małym chłopcu.
. Wilczęta z Czarnego Podwórza (1936)- opowieść o koleżeństwie i solidarności podwórkowych przyjaciół.
Rok 1926- wielki sukces, początek dojrzałej twórczości; ukazuje się zbiór ośmiu nowel " Ludzie stamtąd'. Aktorka korzysta z doświadczeń lat dziecięcych, ukazując życie mieszkańców dworskich czworaków, obserwacje obyczajowe, bogactwo ludzkich doświadczeń, niezależnie od ich pozycji społecznej, nędze warunki bytowania nie stoją na przeszkodzie przeżywania namiętności, doświadczeniu choroby, starości i śmierci, nie pozbawiają człowieka, ani humanistycznych wartości.
Największe dzieło- cykl powieściowy "Noce i dnie" (1932-1934), złożony z czterech tomów: Bogumił i Barbara, Wieczne zmartwienie, Miłość, Wiatr w oczy. Dzieło powstawało 7 lat. Fabuła powieści obejmuje lata 1863-1914 i stanowi studium polskiego ziemiaństwa, zmuszanego przez warunki ekonomiczne do podejmowania pracy i rezygnacji z dotychczasowej, uprzywilejowanej pozycji. Dzieło to zostało uznane za szczytowe osiągnięcia epiki dwudziestolecia.
1938 rok - zbiór opowiadań "Znaki życia" tematycznie związany z dziełem poprzednim.

2.2. Twórczość powojenna
1955 rok - tom opowiadań "Gwiazda zaranna" - tematyka okupacyjna i współczesna.
Niedokończony utwór "Przygody człowieka myślącego" (1970).
1959- "Szkice o Conradzie".
Całe życie pisała "Dzienniki", które zezwoliła wydać w całości dopiero w 2005 roku.
Prace przekładowe: "Dziennik" Samuela Pepysa (1952), 2 dramaty historyczne - "Geniusz sierocy" (1939), "Stanisław i Bogumił" (1945-1946)